რეგიონის შესახებ

სამეგრელო-ზემო-სვანეთი, საქართველოს უმშვენიერესი რეგიონი მდებარეობს ქვეყნის დასავლეთით. კოლხეთის ბარიდან, სადაც შავი ზღვის საზაფხულო საკურორტო ზონაა, კავკასიონის ყველაზე მაღალ და ალპინისტებისათვის ძნელად დასალაშქრ სვანეთის მწვერვალ “უშბამდე” – მხოლოდ 80 კილომეტრია, ხოლო მსოფლიოში ცნობილ ევროპის ყველაზე მაღალ დასახლებულ სოფელ უშგულამდე /მესტიის მუნიციპალიტეტი/ - 120 კილომეტრი. 

არგონავტების თქმულების წერილობით წყაროებში ძვირფასი მასალაა დაცული ქართულ ტომთა დასავლეთ გაერთიანების – აიას, ანუ კოლხეთის შესახებ, მის დიდებასა და ბრწყინვალებაზე. გადმოცემულია ცნობები ძველ ქართულ ტომთა ეთნოგენეზის, მათი დიდ ტერიტორიაზე გავრცელების, ცხოვრების პირობების, პანთეონისა და სხვათა შესახებ. აპოლონიოს როდოსელის /ძვ.წ. III საუკუნე/ “არგონავტიკაში” დამოწმებულია კოლხეთის სხვადასხვა გეოგრაფიული პუნქტები. აღნიშნული ცივილიზაციების უტყუარი წყაროა ციხე-გოჯი “არქეოპოლისი” – ქუჯისა და ფარნავაზის მითის ცოცხალი წყარო. 

აქ, დადიანების სასახლეშია დაბრძანებული ღვთისშობლის კვართი. 
ცნობები ზუგდიდის მუზეუმში დაცულ სიწმინდეთა შესახებ უხვადაა დაცული უცხოელ ავტორთა თხზულებებში-ესენია წმინდა კვირიკესა და წმინდა მარინეს მკლავები. არქანჯელო ლამბერტი პირდაპირ მითითებას იძლევა წმინდა ნაწილების სამეგრელოში დაბრძანების შესახებ. 

ზუგდიდი- სამეგრელო_ზემო-სვანეთის რეგიონული ცენტრია. ქვეყნისათვის თავგანწირული გმირისა და ქართული ეკლესიის მიერ წმინდანად შერაცხული პიროვნების ცოტნე დადიანის 
ქალაქი. დადიანები იყვნენ მთავრები ფეოდალურ საქართველოში, აქ იყო უკანასკნელი ქართული სამთავრობო ცენტრი, რომელიც შენარჩუნებული იყო მეფის რუსეთის ხელისუფლების პერიოდშიც. დადიანების სამთავროში შექმნილი იყო კულტურული გარემო, სადაც მოღვაწეობდნენ ცნობილი ქართველი და ევროპელი მოღვაწეები, ეს იყო იმ პერიოდში ერთადერთი ევროპულ ცივილიზაციასთან “გაჭრილი ფანჯარა”. ევროპულ კულტურასთან თანაზიარობის მრავალი დოკუმენტი ინახება დადიანების სასახლეში- უნიკალური ფრანგული, ინგლისური და იტალიური სხვადახვა ჟანრის ლიტერატურა, პარტიტურები, ცნობილ მხატვართა ფერწერული ნამუშევრები, ავეჯი, ჭურჭელი, ხელოვნების სხვადასხვა ნიმუშები. 

განსხვავებული და მრავალფეროვანია სამეგრელო_ზემო-სვანეთის ბუნება და ჰავა, სუბტროპიკული ზონის შავი ზღვის კურორტებიდან რამდენიმე საათში შეგიძლია მოხვდე მთის მწვერვალების ალპურ ზონაში. 
კოლხეთის ზურმუხტოვანი ბარი და სამეგრელოს მარადმწვანე მთები, კონტრასტული ლანდშაფტებით მნახველზე დაუვიწყარ შთაბეჭდილებას ტოვებს. 


ქალაქ ფოთის მიდამოებში, რომელიც თანამედროვე ქართული ეკონომიკის სტაბილურობისა და განვითარების სერიოზული წერტილია აბრეშუმის გზაზე გამავალი უმნიშვნელოვანესი საზღვაო პორტით, უძველესი ფაზისის არსებობას ანტიკური ხანის ისტორიკოსი და გეოგრაფი სტრაბონიც ადასტურებს. “ფაზისის პირას მდებარეობს მისი მოსახელე ქალაქი, კოლხების ემპირიონი, რომელსაც წინ უძევს მდინარე, ტბა და ზღვა” უმშვენიერესი “კოლხეთის პარკი” www.knp.ge უძველეს და ისტორიულ ქალაქ ფოთთან, დაუვიწყარ დასვეენებას სთავაზობს ადგილობრივ თუ ჩამოსულ ტურისტს. 

სამეგრელო_ზემო-სვანეთის ტერიტორიაზე ასეულობით ხუროთმოძღვრული ძეგლია აგებული: საკულტო შენობები, ეკლესია-მონასტრები, სათავდაცვო თუ სამეურნეო ნაგებობები. ხოლო შუასაუკუნეობრივი აღმშენებლობა უმთავრესად საეკლესიო ნაგებობითაა წარმოდგენილი. 
უძველეს მონასტერთა შორის აღსანიშანავია მარტვილ-ჭყონდიდის მონასტერი, რომელიც X საუკუნეში ქართული ეკლესიის ერთ-ერთ ბურჯად აქცია აფხაზთა მეფე გიორგი მეორემ, ხოლო ბაგრატ მეოთხემ ჭყონდიდი სამოღვაწეო კათედრად მიუჩინა გიორგი მთაწმინდელს. “ქართლის ცხოვრების” ცნობით ბაგრატ IV მარტვილის მონასტერშია დამარხული. 

მარტვილში, სალხინო-თარგამოულის და ბანძის მიკროზონებში აბორიგენული წითელყურძნიანი ვაზის ჯიში ოჯალეშისგან მზადდება ბუნებრივად ტკბილი და მშრალი, ჯიშური დასახელების უნიკალური ღვინო “ოჯალეში”. XIX საუკუნეში სამეგრელოს მთავრის სიძეს, ფრანგ მიურატს სოფელ სალხინოში დამზადებული ოჯალეში გაუგზავნია პარიზში საერთაშორისო დეგუსტაცია-კონკურსზე, სადაც იგი უმაღლესი ჯილდოთი “გრან-პრით” დაუჯილდოებიათ. 


საქართველოს არსებობის მანძილზე, ისევ როგორც დღეს, სამეგრელო და სვანეთი მნიშვნელოვან როლს თამაშობდა ქვეყნის პოლიტიკურ თუ ეკონომიკურ ცხოვრებაში.
[ ... ]
| |

გეოგრაფია

სამეგრელო-ზემო სვანეთი მდებარეობს საქართველოს ცენტრალურ ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. რეგიონის ტერიტორია ქვეყნის ტერიტორიის 10.6%-ია, რაც შეადგენს 7.4 ათას კვ. კმ-ს, ამ მონაცემით სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონს მეორე ადგილი უკავია საქართველოს რეგიონებს შორის, ხოლო ტყეებს უკავიათ 3.01 ათასი კვ. კმ. ანუ რეგიონის მთლიანი ფართობის 40.7 %. 

დასავლეთიდან სამეგრელო-ზემო სვანეთს აფხაზეთი და შავი ზღვა, ჩრდილოეთიდან მთავარი წყალგამყოფი ქედი, ჩრდილო-აღმოსავლეთიდან და აღმოსავლეთიდან რაჭა-ლეჩხუმი-ქვემო სვანეთის რეგიონი (საზღვარი სვანეთის, ეგრისის ქედზე და ასხის მასივზეა), სამხრეთ-აღმოსავლეთით იმერეთის და სამხრეთით გურიის რეგიონი ესაზღვრება. 

ზემო სვანეთი საქართველოს ჰიფსომეტრიულ «ჭერად» ითვლება. მისი ტერიტორიის 96% ზღვის დონიდან 1000მ-ზე, ხოლო 65.8 % 2000მ-ზე მაღლა არის განლაგებული. ზომიერი კლიმატი, ბუნებრივი სილამაზე და დაცული ფაუნა ზამთრისა და ზაფხულის ტურიზმის განვითარების საშუალებას იძლევა. 
[ ... ]
| |

ბუნებრივი რესურსები

მხარე წყლის რესურსების სიუხვით გამოირჩევა. აღრიცხულია 2,441 დიდი და მცირე მდინარე. უგრძესი მდინარეებია: ხობის წყალი (150კმ), ტეხური (101 კმ), აბაშისწყალი (66კმ), ხოლო ტრანზიტული მდინარეების - ენგურის, რიონის და ცხენისწყლის სიგრძე სამეგრელოს ტერიტორიაზე შესაბამისად - 94 კმ, 88 კმ, და 44 კმ-ია. წყალსატევებიდან პალიასტომის ტბას და ჯვრის წყალსაცავს გამორჩეული სამეურნეო და გარემოსდაცვითი მნიშვნელობა აქვთ. მიწისქვეშა წყლების მოცულობა რეგიონის წყლის რესურსების საერთო მარაგის 25% შეადგენს. მთიანი ზონის რელიეფის ძლიერი დახრილობის და ნალექების დიდი რაოდენობის გამო სამეგრელოს მდინარეები წარმოადგენენ ელექტროენერგიის მდიდარ წყაროს. მათი ჰიდროენერგეტიკული რესურსების სიმძლავრეთა საერთო ჯამი 3,3 მლნ. კვტ ანუ საქართველოს მთლიანი თეორიული ჰიდროენერგორესურსების 13% აღწევს.

მიწის ფონდში სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებზე 39,2% მოდის, ბუჩქნარებზე - 3,5%, ჭაობებზე - 2,0%, წყლით, არხებით და გზებით დაკავებულ ტერიტორიაზე - 7,3%, შენობებზე - 2,1 %, ხოლო დანარჩენ გამოუყენებელ მიწებზე - 8,3 % კოლხეთის დაბლობზე გავრცელებულია ტორფი და ჭაობიანი ტყეები. 
რეგიონი მდიდარია ეკონომიკური და სოციალური მნიშვნელობის მქონე ბუნებრივი წიაღისეულით. 
რეგიონი მდიდარია ბუნებრივი ჰიდრო რესურსებით. 

თერმული წყლების საბადოებია წალენჯიხის, ჩხოროწყუს, ზუგდიდის, ხობის, მარტვილის და სენაკის რაიონებში. საერთო მარაგი შეადგენს 35 ათ. მ3/დღ.ღ. ყველაზე მძლავრი, დეტალურად დაძიებული და საექსპლუატაციოდ მომზადებული არის ზუგდიდი-ცაიშის საბადო. დღეისათვის საბადოს საექსპლუატაციო მარაგები შეფასებულია 14300 მ3დღ. ღ. ოდენობით 800-1000 ჩ ტემპერატურით. 

რეგიონში არსებობს ტორფის 4 ძირითადი საბადო: ანაკლიის – ზუგდიდის რაიონში, ჭურიისა და ნაბადის – ხობის რაიონში, ოცანცალეშის – მარტვილის რაიონშ. გარდა ამისა რეგიონში ცნობილია ტორფის მცირემასშტაბური გამოვლინებები – ჩათაუკალის – ზუგდიდის რაიონში, ჩხოფის და ეწერის მარტ5ვილის რაიონში, წაკიპულის – წალენჯიხის რაიონში. საერთო მარაგი შეადგენს 48 მლნ. ტონას. სულ ამ სფეროს ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 333.2 მლნ. დოლარს. 
რეგიონში მოიპოვება ფერადი ლითონების რომელთა პროგნოზული რესურსი შეადგენს: ოქროსი – 103.7 ტონას, ტყვიის – 300 ათას ტონას, თუთის – 370 ათასი ტონა, სპილენძის – 376 ათასი ტონა, კობალტის – 6 ტონა, ვერცხლის -8.4 ტონა. სულ ამ სფეროს ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 2985.86 მლნ. დოლარის. 
მარტვილის, მესტიის და ჩხოროწყუს რაიონებში მოიპოვება მოსაპირკეთებელი ქვები მაგმური ქანების საბადოები რომლთა მარაგი შეადგენს 6475 ათ.მ3, ხოლო მარაგების ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 317 მლნ. დოლარს. მოსაპირკეთებელი ქვები-მარმარიროს საბადოები მდებარეობს მესტიის რაიონში მარაგი შეადგენს 2992 ათ.მ3 , ხოლო მარაგების ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 441 მლნ. დოლარს. მოსარპიკეთებელი ქვები –კირქვის საბადოებია მესტიის, მარტვილის და წალენჯიხის რაიონებში, მარაგები შეადგენს 1089 ათას მ3 , ხოლო მარაგების ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 75 მლნ. დოლარს. სახერხი ქვის და ღორღის ნედლეული –კირქვის საბადოებია მარტვილის, სენაკის ჩხოროწყუს და წალენჯიხის რაიონებში. მარაგები შეადგენს 25033 ათას მ3 , ხოლო მარაგების ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 248 მლნ. დოლარს. სამშენებლო ქვიშა-ხრეშის საბადოებია სენაკის, აბაშის, ჩხოროწყუსა და წალენიხის რაიონებში. მარაგები შეადგენს 1089119162 ათას მ3 , ხოლო მარაგების ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 952 მლნ. დოლარს. საკირე კირქვების საბადოებია მესტიის, სენაკის, ზუგდიდის და წალენჯიხის რაიონებში. შეფასებული მარაგები შეადგენს 012418 ათას ტონა, ხოლო შეფასებული მარაგების ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 79 მლნ. დოლარს. სააგურე თიხის საბადოებია წალენჯიხის, ჩხოროწყუს, ზუგდიდის, სენაკის, მარტვილის, ხობის და აბაშის რაიონებში. შეფასებული მარაგები შეადგენს 13267 ათას მ3 , ხოლო შეფასებული მარაგების ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 249.8 მლნ. დოლარს. თაბაშირი, ანჰიდრიტის საბადოებია წალენჯიხის რაიონში. შეფასებული მარაგები შეადგენს 12584 ათას ტონას, ხოლო შეფასებული მარაგების ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 319 მლნ. დოლარს. ბარიტეს საბადოებია მესტიის, წალენჯიხის, მარტვილის და ზუგდიდის რაიონებში. მარაგების რაოდენობა არ არის შეფასებული. გარდა ზემოთ აღნიშნულისა რეგიონში არსებობს მიწისქვეშა მტკნარი სასმელი, სამკურნალო წყლებისა და სამკურნალო მინერალებისა და ქვების მარაგი. რეგიონის ეკონომიკური პოტენციალი : ბალანსური მარაგების შეადგენს 3439.4 მლნ დოლლარს. პროგნოზული რესურსების შეადგენს 2996.9 მლნ. დოლლარს. რეგიონის ჯამური ეკონომიკური პოტენციალი შეადგენს 6436.3 მლნ. დოლლარს. 

 
[ ... ]
| |

განათლება და მეცნიერება

განათლებისა და მეცნიერების პრიორიტეტულობა სამეგრელო-ზემო-სვანეთის საზოგადოების ისტორიული მემკვიდრეობაა. რასაც ადასტურებს ძველი კოლხეთის სამეფოს, აგრეთვე ადრექრისტიანული და შუასაუკუნეების პერიოდის საგანმანათლებლო და მეცნიერული წყაროები. 

ქვეყანაში მიმდინარე საგანმანათლებლო რეფორმებში თავიდანვე ჩაერთო რეგიონის ყველა საგანმანათლებლო და სამეცნიერო ორგანიზაცია. 

საშუალო ზოგად-საგანმანათლებლო და უმაღლესი /სახელობო/ განათლების სისტემის ხელმძღვანელობას კანონის თანახმად განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსთან ერთად ახორციელებენ: სახელმწიფო-რწმუნებულის-გუბერნატორის ადმინისტრაცია და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები. 
2008 წლის სექტემბრის მონაცემებით რეგიონში ფუნქციონირებს – 256 საჯარო და 21 კერძო ზოგადსაგნამანათლებლო სკოლა, 3 ობოლ და მზრუნველობამოკლებულ მოზარდთა დაწესებულება, რომელთა დაფინანსება ხდება ცენტრალური ბიუჯეტიდან მოსწავლეთა რაოდენობის შესაბამისად ვაუჩერიზაციის მიხედვით. ხოლო სახელმწიფო დაფინანსებაზე არსებული სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებათა რიცხვი რეგიონში შეადგენს 187-ს, მათ დაფინანსებას კანონის შესაბამისად ახდენენ ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები. კერძო სკოლამდელ დაწესებულებათა რიცხვი 15. 


ზოგადსაგანმანათლებლო საჯარო სკოლებში რეფორმების მიმდინარეობის მეთოდურ და ზოგად სასწავლო დახმარებას ახდენენ ადგილობრივი საგანმანათლებლო რესურს-ცენტრები მუნიციპალური ტერიტორიული დაყოფის მიხედვით. 


აბაშა 
მიგინეიშვილი მერაბ 
კონტაქტი: 877 172 268; 899 634 993; 899627415; 8(212) 
9-12-18; აბაშა. კაჭარავას ქ.№2 
ზუგდიდი 
ჯოჯუა აზა 
კონტაქტი: 8(215) 5-14-38; 877 172 265; 899 101 712; ზუგდიდი, ზვიად გამსახურდიას №35 
მარტვილი 
ჭოჭუა სონია 
კონტაქტი: 877 172 269; 893 275 171; 893 608 743; მარტვილი. თავისუფლების ქ. №1 
სენაკი 
გრიგოლავა მანანა 
კონტაქტი: 8(213) 2-28-39; 899 250 163; 877 172 272; სენაკი. რუსთაველის №112 
ფოთი 
ქორქია გოჩა 
კონტაქტი: 8(293) 2-20-41; 877 172 267; 877 452 602; ფოთი. გორგასლის ქ.№37 
ჩხოროწყუ 
ჯალაღონია ლია 
კონტაქტი: 8(217) 2-12-12; 877 172 273; 899 401 577; ჩხოროწყუ. გობეჩიას ქ.№7 
წალენჯიხა 
სამუშია რუსუდან 

კონტაქტი: 8(216) 2-26-45; 877 172 274; 855 540 742; წალენჯიხა. სალის ქ.№2 
ხობი 
გერგაია ხათუნა 
კონტაქტი: 8(214) 2-31-39; 877 172 275; 899 794 767; ხობი. ცოტნე დადიანის ქ.№181 
მესტია 
დარეჯან ნიგურიანი 
კონტაქტი: 899 294 867; 877 172 270; 899 294 867; მესტია. თამერ მეფის ქ. ¹17
[ ... ]
| |

რეგიონული დღესასწაულები

სახალხო დღესასწაული - აბაშაშის მუნიციპალიტეტი. 

კონსტანტინეობა 


აღინიშნება 1989 წლიდან, ყოველი წლის 15 მაისს . დიდი ქართველი კლასიკოსი მწერლის კონსტანტინე გამსახურდიას დაბადების დღეს . სახალხო ზეიმი იმართება კონსტანტინე გამსახურდიას სახლ - მუზეუმში . 

ზეიმზე ჩამოდიან საქართველოს ყველა კუთხიდან . განსაკუთრებით მწერლები და პოეტები, საზოგადო მოღვაწეები თბილისიდან . იმართება პოეზიის საღამო, მარულა და სახალხო სეირნობა . 


სახალხო დღესასწაული - ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი. 

ვლაქერნობა 

ზუგდიდის ისტორიულ მუზეუმში ინახება ერთ - ერთი უძვირფასესი ქრისტიანული რელიქვია - პატიოსანი სამოსელი ( კვართი ) ყოვლადწმიდისა ღვთისმშობელისა . გადმოცემის მიხედვით, ბიზანტიაში ლეონ დიდის, მაკედონელის (457-474) ზეობისას მეფესთან დაახლოებული პირები, ძმები გალბიუსი და კანდიდი კონსტანტინეპოლიდან პალესტინაში გაემგზავრნენ წმინდა ადგილების მოსალოცად . სახლში სტუმრების ყურადღება ანთებულმა სანთლებმა და საკმევლის სურნელებამ მიიპყრო . კეთილმსახურმა ქალმა ძმებს გაუმხილა, რომ იგი იცავდა ძვირფას სიწმინდეს – ღვთისმშობლის სამოსელს, რომლისგანაც მრავალი სასწაული და კურნება აღესრულებოდა . ყოვლადწმიდა ქალწულმა მიძინების წინ ერთი თავისი შესამოსელი ამ ტომის კეთილმსახურ ებრაელ ქალწულს აჩუქა და სთხოვა, რომ სიკვდილის წინ, ის სხვისთვის, ქალწულისათვის გადაებარებინა . ასე, თაობიდან თაობას გადაეცემოდა სიწმიდე ამ ოჯახში . ძმებმა ძვირფასი კიდობანი წმიდა სამოსლით კონსტანტინეპოლში გადაასვენეს და საგვარეულო ტაძარში დააბრძანეს, რომელიც წმიდა მოციქულთა პეტრეს და მარკოზის სახელს ატარებდა . 

469 წლის 2 ივლისს წმინდა გენადი კონსტანტინეპოლელმა ახალ კიდობანში ჩაბრძანებული სიწმინდე შესაფერისი პატივით გადაასვენა ვლაქერნაში, ზღვის სანაპიროზე, ღვთისმშობლის პატიოსანი სამოსლის კიდობანში ჩააბრძანეს მისი წმიდა ომოფორი და სარტყლის ნაწილი . 

დედა ღვთისას პატიოსანი სარტყელი, კვართი და ვლაქერნის ღვთისმშობლის საწაულმოქმედი ხატი სხვა სიწმიდეებთან ერთად ღვთის ნებით საქართველოში მოხვდა . 

ისტორიული წყაროები და ზეპირი გადმოცემები სხვადასხვანაირად გადმოგვცემენ ამ სიწმინდეების საქართველოში დავანების ისტორიას . მათ შორის არსებობს ერთი საინტერესო ვარაუდი ( ავტორი აწ განსვენებული ცნობილი ფოლკლორისტი და მოღვაწე კალისტრატე სამუშია ). სამწუხაროდ, ჩვენთვის უცნობია თუ რა წყაროებს ეყრდნობოდა მკველვარი . ამ ვარაუდის მიხედვით, კონსტანტინეპოლის დაცემის შემდეგ ვლაქერნის ტაძრის სიწმინდები იერუსალიმის ჯვრის ქართველთა მონასტერში მოხვდა . როცა სამეგრელოს მთავარმა ლევან II დადიანმა ჯვრის მონასტერი განაახლა, მან იქვე მოღვაწე ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილს შესთავაზა საქართველოში, სამეგრელოში ჩამოსვლა და კორცხელის მონასტრის წინამძღვრობა . კორცხელის მონასტერი ჯვრის მონასტრის მეტოქი გახდა . ნიკოლოზი სამეგრელოში ჩამოვიდა და 1632-1657 წლებში ხობის მონასტერში მოღვაწეობდა . შინა და გარეშე ომებისაგან დაქსაქსული და ძალ - ღონეგამოცლილი საქართველო ვეღარ პატრონობდა ჯვრის მონასტერს, ამიტომ სრულიად დამაჯერებელია, რომ ნიკოლოზს ჯვრის მონასტერში დაცული სიწმინდეები საქართველოში მოებრძანებინა . 

სამეგრელოში დავანებულ სიწმინდეებზე ცნობებს გვაწვდიან რუსი ელჩები – ფედოტ ელჩინი და პავლე ზახარიევი (1640 წ .) არქანჯელო ლამბერტი, ანტიოქიის პატრიარქი მაკარი, პავლე ალეპოელი, ჯუზეპე მარია ძამპი, ალექსი იევლევი და ნიკიფორე ტოლჩანოვი, დონ კრისტეფორე დე კასტელი 

პატიოსანი სამოსელი ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლისა, სარტყლის ნაწილი და ვლაქერნის ღვთისმშობლის ხატი სამეგრელოს უპირველეს სიწმინდებად ითვლებოდა . 

გრიგოლ დადიანმა ხატის შენახვა მიანდო სიმამრს, საქართველოს უკანასკნელ მეფეს - გიორგი XII – ს . მისი გარდაცვალების შემდეგ ხატი მიისაკუთრა მისმა ძემ, დავით ბატონიშვილმა და რუსეთში წააბრძანა . ხატის დასაბრუნებლად მთავრის ქვრივმა, ნინო ბაგრატიონმა, ხატი იმპერატორ ალექსანდრე I- ს მიართვა, რათა შემდგომ ეთხოვა კვლავ სამეგრელოში დაბრუნება . 

იმპერატორმა ხატი ძვირფასი თვლებით შეამკობინა, ახალი პერანგით შემოსა, კვართისა და სარტყლისათვის საგანგებო მოწერილობით, რომლის თანახმადაც სამთავროში უნდა აეშენებინათ ეკლესია ვლაქერნის ხატის სახელობისა და იქვე დაეარსებინათ ქალაქი გრიგოლიოპოლისის სახელით, განსვენებული მთავრის, გრიგოლის მოსაგონებლად . ტაძრის აშენება თავს იდო გრიგოლ დადიანის მეკვიდრემ მთავარმა ლევან V დადიანმა, რომლის მშენებლობა დამთავრდა 1830 წელს, მარტვილის ეკლესიაში დაბრძანებული ვლაქერნის ღვთიმშობლის ხატი ზუგდიდში გადმოაბრძანეს . ვლაქერნის ღვთისმშობლის სახელობის ტაძარი კი სამთავროს კარის ეკლესია გახდა . 

1990 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს - პატრიარქის . უწმინდესისა და უნეტარესის, ილია II- ის ლოცვა - კურთხევით ტაძარში მსახურება განახლდა . 

ყოველი წლის 15 ივლისს, ( ძვ . სტ . - 2 ივლისი ), ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის კვართის შემოსვის მსოფლიო დღეს, ზუგდიდის ვლაქერნის ღვთისმშობლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ტარდება წირვა - ლოცვა, ხდება კვართის გადმობრძანება დადიანების სასახლეთა ისტორიულ - არქიტექტურული მუზეუმიდან . 
დღესასწაულზე კვართზე სამთხვევად ჩამოდის მთელი მსოფლიოს მართლმადიდებლური მრევლი . 

სახალხო დღესასწაული - მესტიის მუნიციპალიტეტი. 

კვირიკობა 

უხსოვარი დროიდან სვანეთში - სოფელ კალაში, ( მესტიის რაიონი ) 28 ივლისს წმინდა კვირიკესა და წმინდა ივლიტას წამების დღეს, აღინიშნება რელიგიური დღესასწაული კვირიკობა, რომელსაც სვანეთში ლაგურკას ეძახიან . წმინდა კვირიკეს ტაძარი აგებულია XI საუკუნეში და ქართული მონუმენტური ხუროთმოძღვრების უმნიშვნელოვანესი ძეგლია . აქ დაცულია წმინდა კვირიკეს რამდენიმე უძვირფასესი ხატი – XI-XII საუკუნისა . შალიანის მინანქრიანი ხატი, რომელშიც ჩატანებულია ჯვარიცხოვლის ნაწილი . 

ტაძარი მოხატულია დავით აღმაშენებლისა და დემეტრე მეფის კარის მხატვრის თევდორეს მიერ . 


სახალხო დღესასწაული - წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი. 

ჯარალუა 

სახალხო დღესასწაული წალენჯიხაში, აღინიშნება 1995 წლიდან, ყოველი წლის ოქტომბრის ბოლო კვირას . იმართება რაიონის თვითშემოქმედი კოლექტივების გამოფენა - კონკურსები, ფოლკლორის საღამოები, სოფლის მეურნეობის ნაწარმის გამოფენა - გაყიდვა. 


სახალხო დღესასწაული - მარტვილის მუნიციპალიტეტი. 

ჭყონდიდელობა 

2004 წელს საქართველოს საპატრიარქოს წმინდა სინოდის მიერ დაწესდა გიორგი ჭყონდიდელის ხსენების დღე – ჭყონდიდელობა . 

ამ დღეს პატრიარქის ლოცვა - კურთხევით მარტვილის საკათედრო ტაძარში აღევლინება წირვა - ლოცვა . იმართება სახალხო სეირნობა. 

სახალხო დღესასწაული - ხობის მუნიციპალიტეტი. 

მეგრული ფოლკლორის საერთაშორისო ფესტივალი 

ხობის ფოლკლორის საერთაშორისო ფესტივალი, იმართება ყოველ მეორე წელს, 2003 წლიდან, ზაფხულში . 

ფესტივალში მონაწილეობის მისაღებად ჩამოდიან მსოფლიოს ყველა კუთხიდან ფოლკლორული ანსამბლები . იმართება სახალხო სეირნობა. 


სახალხო დღესასწაული - ქალაქ ფოთში 

ფაზისობა 

იმართება 1992 წლიდან, ყოველი წლის ოქტომბრის ბოლო შაბათ - კვირას . 

ტარდება სხავადასხვა სახის გამოფენები, ადგილობრივი მხატვრების, შემოქმედებითი კოლექტივების, ადგილობრივი სხვადასხვა სახის პროდუქტების გამოფენა - გაყიდვა . იმართება კონცერტები და სახალხო სეირნობა.
[ ... ]
| |

ახალგაზრდობა

სხვადასხვა საგანმანათლებლო, სასწავლო, ჯანმრთელობის, შემეცნებითი, დასვენებისა და საზოგადოებრივი ცხოვრების პოლიტიკის გატარება არის მიზანი იმ პროგრამების განხორციელებისა, რომელსაც ატარებს ჩვენი ქვეყანა და რომელიც აისახება სხვადასხვა განხორციელებულ პროგრამებში, ეს იქნება ცენტრალური თუ ადგილობრივი ბიუჯეტით განხორციელებული.

1. საპრეზიდენტო პროგრამები: 
• “პატრიოტი” 
• “პრეზიდენტის საჩუქარი ბავშვებს” 
• “ჩემი პირველი კომპიუტერი” 

საპრეზიდენტო პროგრამა «პატრიოტი», მიზნად ისახავს პატრიოტული სულისკვეთების ამაღლებას, სულიერად და ფიზიკურად ჯანსაღი თაობის აღზრდას. 
აღნიშნულ პროგრამაში 2006 წელს მონაწილეობა მიიღო: 
2650 მოსწავლემ და ახალგაზრდამ. 
2007 წელს- 2440 მოსწავლემ და ახალგაზრდამ. 
288 წელს აგვისტოში აღნიშნული პროგრამა შეწყდა რუსეთის არმიის საქართველოში შემოჭრის გამო. 
საპრეზიდენტო პროგრამა - ერთდღიანი ექსკურსია «საჩუქარი ბავშვებს” 
2006 წელს სამეგრელო_ ზემო-სვანეთის რეგიონიდან ბორჯომის პარკში გაემგზავრა 4500 მოსწავლე და ახალგაზრდა, ხოლო ჩოლოქის პარკში 4000 მოსწავლე და ახალგაზრდა. 
პროგრამა ”პატრიოტის” ფარგლებში სამეგრელოს რეგიონში 2006 წელს გაიხსნა ბანაკი სქურში -მაღალმთიან კურორტ ”სქურის” ბაზაზე, წალენჯიხის რაიონი. თითოეული ნაკადის დროს ”სქურის” ბანაკი ღებულობს 305 ახალგაზრდასა და მოსწავლეს , სეზონის განმავლობაში 3000-მდე. 
2007 წელს ზუგდიდის რაიონის შავიზღვისპირა სოფელ განმუხურში გაიხსნა ”პატრიოტთა” ბანაკი, რომელიც ერთი ნაკადის პერიოდში ღებულობდა - 625 მოსწავლესა და ახალგაზრდას. 
განმუხურის ბანაკი რუსმა ოკუპანტებმა გადაწვეს ცნობილი აგვისტოს მოვლენების დროს. იგეგმება აღდგენა-რეკონსტრუქცია.

[ ... ]
| |

სამეგრელო–ზემოსვანეთში არსებული მედია ორგანიზაციები.

ქალაქი, დასახელება, ხელმძღვანელი პირი, საკონტაქტო ინფორმაცია:

ქალაქი ფოთი

,,მეცხრე ტალღა,, – გია სალია რეკვავას ქ. 22 8(293) 20204
24114 899 515030
რადიო ,,ჰარმონია,, მიხეილ ბაგათელია რეკვავას ქ. 22 8(293)21115  
გაზეთი ,,რეზიუმე,, ლაშა ზარგინავა ფარნავაზ მეფის ქ.8 8(293)23004 893228678
რეგიონალური გაზეთი
,,მთავარი სამეგრელოში,, ინგა გვასალია ნინოშვილის ქ. 39/31 8(293)22581 899341417
ეროვნულ-საზოგადოებრივი და პოლიტიკური გაზეთი
,,ნიკოლაძის გზით,, ზურაბ აბრალავა თამარ მეფის ქ. 52 8(293)20224 895938180

ხობის მუნიციპალიტეტი
კაბელური ტელევიზია
,,კოლხეთი მედია,, ნიკოლოზ ბერაია 9 აპრილის ქ.1 897 313547
გაზეთი ,,ახალი სამკუთხედი,, ბეჟან ნადარაია სტალინის ქ.1 8(214)22113 899726172

მარტვილის მუნიციპალიტეტი
გაზეთი ,,მარტვილი,, ფაუსტი ნადარაია თავისუფლების
ქ. 10 893349291
გაზეთი ,, თვალსაზრისი,, ზაალ ფირცხალავა სოფ.ხუნწი 895404164

წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი
ტელეკომპანია ,,ჯიხა,, კახა კვარაცხელია გამსახურდიას ქ. 9 898199091
გაზეთი ,,ეგრისი,, ჯულიეტა როგავა გამსახურდიას ქ. 7 877725270

ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტი
ტელეკომპანია ,,კოლხეთი 89,, მაკა ყალიჩავა ჭავჭავაძის ქ.3 895515129
გაზეთი ,,ჩხოროწყუ,, მერაბ პერტაია სტალინის ქ.6 899413251

სენაკის მუნიციპალიტეტი
გაზეთი ,,კოლხეთი,, მედეა ბაღათურია ჭავჭავაძის ქ.103 76150 899539510
ტელეკომპანია ,,ეგრისი,, მერაბ ჩიქობავა ახალგაზრდობის ხეივანი 9 75779 899609444
899695520
საკაბელო ტელევიზია ,,ატლანტიდა,, ბადრი ხუხია ვაჰანიას 17 77380 899919471

აბაშის მუნიციპალიტეტი
გაზეთი ,,აბაშის მაცნე,, ჯიბლაძე ვერიკო 899718007
ჟურნალი ,,ცისარტყელა,, ქეთი მიქაძე 891278903

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი

პოლიტიკური ჟურნალი  "ღია ბოქლომი", ილია ჩაჩიბაია, რუსთაველის პროსპექტი #92, 8(215) 2 12 29
ტელერადიოკომპანია “ოდიში” დავით გრიგოლია ზვიად გამსახურდიას ¹19 8(215)5 17 71  

რადიო ”ათინათი”, გია ხასია  
რუსთაველის ქ.¹94  
 
 რეგიონალური გაზეთი “ეგრისის მაცნე”
რეგიონალური ჟურნალი “ეგრისი” და “ეგრისი 12-მდე” 
 
გაზეთი”ზუგდიდი” 
ჟურნალი “ზუგდიდელები”  ნანი მოსიძე,  კოსტავას ქ.¹56, 
 
რეგიონალური გაზეთი “კოლხური ვერსია”
ცენტრალური გაზეთი “აფხაზეთი” , ნანი ფირცხელავა  

უკან


[ ... ]
| |

ზუგდიდის რეგიონული სავაჭრო-სამრეწველო პალატა

ზუგდიდის რეგიონული სავაჭრო–სამრეწველო პალატა წარმოადგენს რეგიონში წარმომადგენლობით ბიზნესსაზოგადოებას, რომელიც აერთიანებს 130-მდე რეგისტრირებულ კომპანიას და ფირმას. პალატის მთავარი ამოცანაა წარმოადგინოს და დაიცვას თავის წევრთა ინტერესები საქართველოში და მის ფარგლებს გარეთ, ხელი შეუწყოს ქვეყანაში საბაზრო ეკონომიკის პრინციპების დამკვიდრებას, ეროვნული პროდუქციის პოპულარიზაციას, დაეხმაროს რეგიონის ბიზნესმენებს საკუთარი პროდუქციის შექმნასა და ახალი ბაზრების ათვისებაში, ასევე რეგიონს ინვესტიციების მოზიდვაში. 

ზუგდიდის რეგიონული სავაჭრო–სამრეწველო პალატა ფუნქციონირებს 1995 წლიდან. იგი მოქმედებს "საქართველო სავაჭრო–სამრეწველ პალატის შესახებ" საქართველოს კანონისა და საკუთარი წესდების შესაბამისად. 

სავაჭრო-სამრეწველო პალატების ფუნქციებში ასევე შედის: საქონლის წარმოშობის სერტიფიკატის გაცემა, საქონლის რაოდენობის ექსპერტიზა, გამოფენა-ბაზრობების მოწყობა, და სხვა. 
ზუგდიდის რეგიონული სავაჭრო–სამრეწველ პალატის მოქმედების ფარგლებად განსაზღვრულია სამეგრელო– ზემო სვანეთის მხარე, მასში შემავალი 8 რაიონი ფოთის გარდა. 
სამეგრელო–ზემო სვანეთის მხარეში განვითარებულია სოფლის მეურნეობის პროდუქტების გადამამუშავებელი მრეწველობა, მეცხოველეობა. 

2006 წლის მარტიდან ზუგდიდის რეგიონულ სავაჭრო-სამრეწველო პალატაში ფუნქციონირებს ბიზნესსაკონსულტაციო ქსელი საქართველოს ზუგდიდი კონსალტინგი. 


ზუგდიდის ბიზნესსაკონსულტაციო ცენტრი დაფუძნდა 2006 წლის 10 მარტს სავაჭრო - სამრეწველო პალატის ბაზაზე ამერიკის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს - USAID -ის პროექტის (მცირე და საშუალო ბიზნესის მხარდაჭერა) ფარგლებში საკონსულტაციო-საინფორმაციო ცენტრის სახით სახელწოდებით – “ზუგდიდი კონსალტინგი”. ჯგუფში გაერთიანებულია 6 სხვადასხვა პროფესიისა და კვალიფიკაციის ადამიანი. ცენტრის პროდუქტია მომსახურება, რომლის სახეებია: 

1.ტრეინინგ/სემინარები 
2.კონსულტაციები 
3.კვლევები 

ბიზნესის დაწყების და განვითარების ეტაპზე ცენტრი კლიენტებს სთვაზობს შემდეგ მომსახურეობებს: 

• ტრეინინგ-სემინარები: მენეჯმენტი, მარკეტინგი, ბუღალტრული აღრიცხვა და ფინანსური მენეჯმენტი, ბიზნესის დაგეგმარება, PR - მენეჯმენტი, საგადასახადო და საბაჟო ადმინისტრირება. 
• კონსულტაციები: საგადასახადო, იურიდიული საკითხები, ბიზნესის დაგეგმარება, საკრედიტო მომსახურეობები და კრედიტის აღება 
• “ორის”-ის საბუღალტრო პროგრამის დისტრიბუცია და სწავლება. 
• ქონების საკუთრებაში გადაფორმების დოკუმენტაციის მომზადება და სერვისი 
• იპოთეკის დოკუმენტაციის მომზადება და მომსახურება მსესხებელთათვის 
• საგადასახადო დოკუმენტაციის მომზადება და პროცედურების მოგვარება 
• ბიზნეს გეგმის შედგენა და საგრანტო პროექტების მომზადება 
• იურიდიული პირების სარეგისტრაციო პაკეტის მომზადება და მომსახურება 
• სხვადასხვა სახის კვლევები 
• პოლიგრაფიული მომსახრება: სარეკლამო მასალების დიზაინი და ბეჭდვა. 
• დამწყები ბიზნესების საკონსულტაციო მომსახურება საგრანტო პროექტით. 
• ბუღალტრული კურსები. 
• საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ელექტრონული სარეგისტრაციო სისტემა. 

ზუგდიდის რეგიონული სავაჭრო-სამრეწველო პალატისა და ბიზნესსაკონსულტაციო ცენტრი " ზუგდიდი კონსალტინგის" საკონტაქტო ინფორმაცია: 

საქართველო, ქ. ზუგდიდი 
რუსთაველის 87, 2100 
ტელ/ფაქსი: +995 315 5 19 50 
ელ–ფოსტა: zgcci@posta.ge zugdidi.bcc@rambler.ru  
www.bcng.ge
[ ... ]
| |

სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონში მოსახლეობის რაოდენობა

სამეგრელო-ზემო სვანეთი  – 466,100
აბაშის მუნიციპალიტეტი  – 28,707
ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი  – 167,760
მარტვილის მუნიციპალიტეტი  – 44,627
მესტიის მუნიციპალიტეტი  – 14,248
სენაკის მუნიციპალიტეტი  – 52,112
ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტი  –  30,124
წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი  – 40,133
ხობის მუნიციპალიტეტი  – 41,240
ქალაქი ფოთი  – 47,149




[ ... ]
| |

მუზეუმები

1.პარმენ ზაქარაიას სახელობის ნოქალაქევის არქეოლოგიური მუზეუმ-ნაკრძალი
2.ზუგდიდის დადიანების სასახლეთა ისტორიულ-არქიტექტურული მუზეუმი
3.სვანეთის ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმი
4.ჩხოროწყუს მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი
5.გივი ელიავას სახელობის მარტვილის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი
6.ჟიული შარტავას სახელობის სენაკის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი

7.წალენჯიხის ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმი

უკან

[ ... ]
| |

ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები

  • ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი
    სენაკის მუნიციპალიტეტი 
    ხობის მუნიციპალიტეტი 
    აბაშის მუნიციპალიტეტი 
    მარტვილის მუნიციპალიტეტი 
    ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტი 
    წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი 
    მესტიის მუნიციპალიტეტი 
    ქალაქი ფოთი


[ ... ]
| |

სოფლის მეურნეობის ანალიზი

სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონის ეკონომიკის ერთ-ერთი წამყვანი დარგია სოფლის მეურნეობა. საბაზრო ურთიერთობების ფორმირების პირობებში ჩამოაყალიბა თავისუფალ ბაზარზე ორიენტირებული რეგიონის სოფლის მეურნეობა. ამასთან უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ გეგმიანი ეკონომიკიდან საბაზრო ეკონომიკაზე გადასვლა მეტად მტკივნეულად განხორციელდა, რაც ძირითადად განპირობებული იყო ერთის მხრივ, XX საუკუნის ბოლოს გატარებული არასწორი აგრალური პოლიტიკით და მეორე მხრივ, სირთულეებით რომელიც დაკავშიერებული იყო ცვლილებებით რეგიონის სოფლის მეურნეობის დარგობრივ სტრუქტურაში, რაც თავის მხრივ გამოწვეული იყო ტრადიციული ბაზრების დაკარგვით. ყოველივე ამან განაპირობა 1990-2009 წლებში რეგიონის სოფლის მეურნეობის დარგობრივი სტრუქტურის ცვლილება. მოცემულ პერიოდში საკრეფად ვარგისი ჩაის ფართობი შემცირდა 91%, ხოლო წარმოებული პროდუქციის მოცულობა 200-დან 1 მლნ. დოლარამდე შემცირდა. აღნიშნულ პერიოდში მარცვლეული კულტურების ფართობი 29.2 ათასი ჰექტრიდან 70.2 ათას ჰექტარამდე გაიზარდა, ასევე გაიზარდა 19.4 ათას ჰექტრამდე თხილის პლანტაციების ფართობი, თხილი გახდა რეგიონის სოფლის მეურნეობის ერთადერთი მსხვილი საექსპორტო პროდუქცია. გაჩნდა აგრეთვე ახალი კულტურები კივი და ფეიხო, რომელთა ფართობმა შესაბამისად შეადგინა 718.2 და 820.7 ჰექტარი. ამ ფართობებზე მოყვანილი კივი და ფეიხო თითქმის მთლიანად აკმაყოფილებს ქვეყნის მოსახლების მოთხოვნას. რეგიონში სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების განაწილება ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით 


მიუხედავად იმისა რომ რეგიონის მეცხოველეობის მნიშვნელოვანი ნაწილი კონცენტრირებული იყო ყოფილ საზოგადოებრივ სექტორში, კოლმეურნეობებსა და საბჭოთა მეურნეობებში, ამ უკანასკნელთა გაუქმების შემდეგ არ შემცირებულა მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვისა და ღორის სულადობა. მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის სულადობა 2009 წლის მონაცემებით შეადგენს 214913, ხოლო ღორისა 17217, ამ უკანასკნელის რაოდენობა ბოლო ორი წლის განმავლობაში მონტგომერის დავადების გავრცელების გამო მნიშვნელოვნად შემცირდა. რეგიონში მსხვილფეხა პირუტყვისა და ფრინველის განაწილება მუნიციპალიტეტების მიხედვით 


მნიშვნელოვანი ცვლილება მოხდა რეგიონის სოფლის მეურნეობაში საკუთრებითი ურთიერთობების მხრივ. შესაბამის პერიოდში საკარმიდამო ნაკვეთების შევსებამ და ბოლო წლებში განხორციელებულმა მასშტაბურმა პრივატიზაციამ მნიშვნელოვნად შეცვალა თანაფარდობა კერძო და სახელმწიფო სექტორს შორის. 2009 წლის მონაცემებით სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების 33.6 პროცენტი ანუ 90 213 ჰექტარი იმყოფება კერძო საკუთრებაში. რეგიონის სამეურნეო სავარგულის განაწილება საკუთრების ფორმებისა და ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით 


მნიშვნელოვანი ცვლილება მოხდა რეგიონის სახნავი სავარგულის განაწილებაში დღეისათვის კერძო საკუთრებაშია რეგიონის სახნავი სავარგულის 78.9 პროცენტი ანუ 55 362.5 ჰექტარი. ფერმერებზე იჯარით გაცემულია სახნავი სავარგულის 4.3 პროცენტი ხოლო სახელმწიფო საკუთრებაშია 14 796.8 ჰექტარი. რეგიონის სახნავი სავარგულის განაწილება საკუთრების ფორმებისა და ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით . 

მსგავსი ცვლილებები განხორციელდა მრავალწლიანი კულტურების განაწილებაში, რის შედეგადაც კერძო სექტორშია მოქცეული რეგიონის მრავლწლიანი ნარგავების 62.4 პროცენტი ანუ 27455 ჰექტარი. სახელმწიფო სექტორში რჩება 16518.3 ჰექტარი ანუ მთელი მრავალწლიანი ნარგავების 37.5 პროცენტი. მათ შორის თითქმის 10 ათასი ჰექტარზეა გაველურებული ჩაის ნარგავები. რეგიონის მრავალწლიანი კულტურების განაწილება საკუთრების ფორმებისა და ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით 2009 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით 

ამასთან უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ რეგიონის სათიბი და საძოვარი სავარგულის თითქმის 100 პროცენტი მოდის სახელმწიფო სექტორზე რეგიონის სათიბი და საძოვარი სავარგულის განაწილება საკუთრების ფორმების და ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით . 

რეგიონის სოფლის მეურნეობას გააჩნია, როგორც ექსტენსიური ისე ინტენსიური განვითარების შესაძლებლობა რაც გულისხმობს სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული გაველურებული და გამოუყენებელი სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების, პრივატიზაციის გზით, ჩართვას სასოფლო-სამეურნეო წარმოების პროცესში. რეგიონის პრივატიზებული და საპრივატიზაციო სასოფლო-სამეურნეო სავარგულები მუნიციპალიტეტების მიხედვით 

ყოველივე ზემოთაღნიშნულმა განაპირობა სოფლის მეურნეობის წარმოების მოცულობის ზრდა წლიდან წლამდე, რაზეც მეტყველებს ქვემოთ მოყვანილი დიაგრამა.
[ ... ]
| |
Subscribe to: Posts (Atom)